„Każde lekarstwo jest specyficznym lekiem przeciwko jednej chorobie, ale herbata jest lekiem na wszystkie choroby”
Chen Zang
Herbata (Cammelia sinensis) pochodzi z południowych Chin. Według definicji, herbatą możemy nazywać wyłącznie napar z liści lub pąków tej rośliny (mimo, że często nazwy tej używamy w odniesieniu do wszystkiego, co zalewamy wrzątkiem). O ile nie dodajemy do niej cukru, nie dostarcza nam żadnych kalorii.
Pierwsze wzmianki o spożyciu herbaty w Chinach sięgają 10 wieku p.n.e., a starochińskie przekazy z 2700 r.p.n.e. mówią, że odkrył ją legendarny władca Chin – Shen Nung. Pił gorącą wodę, kiedy to przez przypadek, z pobliskiego krzewu, wpadło do niej kilka listków herbaty, dając napój o pięknej barwie i niepowtarzalnym smaku. Tradycyjna medycyna chińska wykorzystywała herbatę jako lek odtruwający, podnoszący odporność oraz wspomagający krążenie i uśmierzający ból stawów (stosowana była zewnętrznie w postaci maści).
Współczesne obserwacje medyczne potwierdzają wielokierunkowe działanie prozdrowotne zielonej herbaty.
Polegają one na przeciwdziałaniu chorobom, nowotworowym i miażdżycy, dzięki obecności substancji polifenolowych o działaniu antyoksydacyjnym (czyli likwidującym tzw. wolne rodniki tlenowe, które uszkadzają materiał genetyczny komórek, prowadząc m.in. do ich przekształcania się w nowotworowe). Działanie antyoksydacyjne zielonej herbaty jest sześciokrotnie wyższe niż czarnej i kilkakrotnie większe niż witaminy C. Polifenole mają również działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.
Co jeszcze zawiera zielona herbata?
Uwalniane podczas dłuższego parzenia garbniki pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, co może wspomagać trawienie. Warto więc wypić sobie zieloną herbatę po obfitym posiłku.
Należy jednak pamiętać, że zawarte w herbacie substancje utrudniają wchłanianie wapnia i żelaza, dlatego osoby z osteoporozą i niedokrwistością powinny unikać jej picia bezpośrednio po posiłku.
Zawarte w zielonej herbacie kofeina i teina, działają pobudzająco na nasz układ nerwowy oraz wspomagają koncentrację uwagi i przeciwdziałają chorobom neurodegeneracyjnym poprzez pobudzanie aktywności neuronów. Jedna filiżanka zielonej herbaty dostarcza nam ok. 30 mg kofeiny (im dłużej parzymy, tym kofeiny więcej).
Katechiny z kolei zapobiegają otyłości, poprzez wpływ na spalanie tłuszczu i zapobieganie gromadzeniu się tkanki tłuszczowej. Oczywiście należy mieć na uwadze fakt, że sama zielona herbata nie spowoduje, że spalimy tkankę tłuszczową leżąc na kanapie czy dokładając sobie nadmiaru kalorii 😉
Liczne badania wykazały również, że substancje zawarte w zielonej herbacie poprawiają wrażliwość komórek na insulinę. Zmniejszają tym samym poziom cukru we krwi, stąd zielona herbata zalecana jest osobom insulinoopornym i chorującym na cukrzycę.
Oprócz wymienionych wyżej substancji, zielona herbata zawiera wapń, potas, cynk, fluor, mangan i miedź.
Mimo, iż dowiedziono, że picie zielonej herbaty wywołuje wielokierunkowe działanie prozdrowotne, są osoby, którym napój ten jest przeciwwskazany. Mocnej zielonej herbaty nie powinny pić osoby z nadkwaśnością i chorobą wrzodową żołądka, gdyż uwolnione podczas dłuższego parzenia garbniki pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Ostrożnie również powinny do jej picia podchodzić osoby z nadciśnieniem i dną moczanową.
Jak przebiega technologia wytwarzania zielonej herbaty?
Technologia parzenia zielonej herbaty przebiega odmiennie niż czarnej – świeżo zerwane liście pozostają niesfermentowane, dzięki czemu zachowują niemal wszystkie cenne substancje. Najpierw poddawane są działaniu pary wodnej, a następnie suszone tak, by zachowały zielony kolor.
Czas parzenia zielonej herbaty ma duże znaczenie – w pierwszej minucie parzenia uwalnia się z niej teina (odpowiednik kofeiny w kawie), która ma działanie pobudzające. Im dłużej parzymy liście, tym więcej innych związków jest z nich uwalnianych. Związki te mogą neutralizować działanie teiny oraz nadawać herbacie gorzki lub cierpki smak.
Zieloną herbatę możemy też parzyć dwa razy – ta z pierwszego parzenia ma działanie pobudzające, ta z drugiego – relaksujące i wyciszające. Temperatura wody również ma znaczenie – w przypadku herbaty zielonej powinna wynosić ok. 70 st. Celsjusza.
Ciekawostki dotyczące zielonej herbaty:
- młode dziewczyny, zbierające najlepsze tipsy z krzewów herbacianych, przestrzegać musiały specjalnej diety – zabraniano im jedzenia czosnku, cebuli i warzyw pokrewnych oraz ostrych przypraw, aby nawet cień obcego zapachu nie przeszedł na zbierane listki
- australijscy hodowcy owiec przyrządzają tzw. herbatę bekonową. Przygotowuje się ją w puszkach po konserwach mięsnych, gotując bekon w herbacie. Otrzymany w ten sposób wywar herbaciany jest popijany w trakcie jedzenia ugotowanego w niej bekonu
- w Birmie jada się świeże liście herbaty podobnie jak sałatę, zaś w Tybecie zastępują one nasze warzywa i gotuje się z nich zupę
- w Mongolii i Tybecie herbata tabliczkowa (cegiełkowa) do dziś jest środkiem płatniczym w handlu wymiennym
Zwyczaje na świecie:
- USA – Ice tea
- Rosja – samowar i konfitura
- Indie – mleko i mocne przyprawy
- Maroko – tylko mężczyzna może robić herbatę
- GB – 5o’clock
- Chiny – głównie zielone i białe
Podsumowując – liczne badania eksperymentalne, kliniczne i epidemiologiczne wskazują na prozdrowotne działanie zielonej herbaty. Umiejętne jej parzenie powoduje, że jest ona napojem o niepowtarzalnym smaku i aromacie.
To co – po filiżaneczce? 😉
O prozdrowotnych właściwościach czekolady przeczytasz tutaj a kiszonek tutaj
Źródła:
- Adrianna Łabenda CO WARTO WIEDZIEĆ O HERBACIE. RODZAJE HERBAT. JAK PRAWIDŁOWO PARZYĆ HERBATĘ?
- Elżbieta Ogonek, Robert Szydło, Grzegorz Toryński HERBATA
- Jarosław Całka, Arkadiusz Zasadowski, Judyta Juranek NIEKTÓRE ASPEKTY LECZNICZEGO DZIAŁANIA ZIELONEJ HERBATY
- poradnikzdrowie.pl
- kcalmar.com